Informacja prasowa 16.11.2021

Bez blizny po usunięciu tarczycy – nowe możliwości chirurgii już dostępne w USK

Pionierską operację endoskopowego usunięcia gruczołu tarczowego przez przedsionek jamy ustnej (TOETVA) wykonał zespół chirurgów (dr Krzysztof Sutkowski, dr hab. Krzysztof Kaliszewski, prof. UMW oraz dr hab. Beata Wojtczak, prof. UMW) z Kliniki Chirurgii Ogólnej, Małoinwazyjnej i Endokrynologicznej USK we Wrocławiu, kierowanej przez prof. Jerzego Rudnickiego. To pierwszy taki zabieg na Dolnym Śląsku i czwarty w Polsce (obok ośrodka w Łodzi, Krakowie i Warszawie).

– Wykonaliśmy zabieg u 49-letniej pacjentki z szybko rosnącym guzem prawego płata tarczycy o średnicy 3 cm x 2 cm x 2 cm – informuje prof. Beata Wojtczak. – Leczenie endoskopowe umożliwiło pacjentce uniknięcia pooperacyjnej blizny na szyi, co jest nieuniknione podczas tradycyjnej operacji tarczycy z dostępu szyjnego. W trzeciej dobie po operacji tarczycy pacjentka opuściła szpital w stanie bardzo dobrym.

Klinika Chirurgii Ogólnej, Małoinwazyjnej i Endokrynologicznej USK od ponad 20 lat specjalizuje się w chirurgicznym leczeniu schorzeń tarczycy. To właśnie tam przeprowadzane są najtrudniejsze operacje tego gruczołu w regionie, zwłaszcza w przypadku nowotworów złośliwych tarczycy, choroby Graves- Basedowa, wola olbrzymiego, zamostkowego i wola nawrotowego.

W styczniu 2019 roku, w ramach projektu „Regionalnej Inicjatywy Doskonałości” (RID) dr hab. Beata Wojtczak, prof. UMW, dr hab. Krzysztof Kaliszewski, prof. UMW oraz dr Krzysztof Sutkowski odbyli praktyczny kurs operacji tarczycy z dostępu endoskopowego w Hongkongu pod okiem prof. Anuwong Angkoonga z Tajlandii, który jako pierwszy opracował metodę usunięcia gruczołu tarczowego przez przedsionek jamy ustnej, wystandaryzował ją, a zarazem wykonał największą liczbę takich operacji na świecie. Szkolenie obejmowało zarówno część teoretyczną, jak i praktyczną. Pandemia opóźniła wdrożenie nowej techniki operacji tarczycy we wrocławskiej klinice, aż do 21 września br., kiedy to chirurdzy po raz pierwszy ją zastosowali w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym.

Co to jest TOETVA?

TOETVA (ang. Transoral Endoscopic Thyroidectomy by Vestibular Approach) to operacja tarczycy wykonana przez przedsionek jamy ustnej. Jest to nowa, endoskopowa technika operacji tarczycy wykonana z niewielkiego nacięcia w jamie ustnej. Po raz pierwszy zastosował ją prof. Anuwong Angkoong z Tajlandii w 2014 roku, i to właśnie ta technika spośród innych dostępów minimalnie inwazyjnych przyjęła się w wielu krajach azjatyckich, gdzie jest szeroko rozpowszechniona; a w ostatnich latach wdrażana w ośrodkach chirurgii tarczycy w Europie i w USA. Wstępne wyniki operacji tarczycy przez przedsionek jamy ustnej są bardzo obiecujące, a ryzyko powikłań praktycznie takie samo, jak w przypadku operacji z dostępu szyjnego. W opracowanej przez prof. Anuwong Angkoonga technice wykonuje się trzy nacięcia w przedsionku jamy ustnej (dwa nacięcia średnicy 5 mm i jedno średnicy 10 mm).

– Główną zaletą metody jest brak blizny pooperacyjnej i doskonały efekt kosmetyczny – wyjaśnia dr Krzysztof Sutkowski. – Ponadto dostęp z przedsionka jamy ustnej umożliwia eksplorację obu płatów tarczycy. Jednocześnie, co jest niemożliwe przy innych dostępach endoskopowych (spod pachy czy dostępu piersiowego) zabieg ten można wykonać narzędziami wideolaparoskopowymi, powszechnie stosowanymi w większości operacji laparoskopowych. Ponadto, w porównaniu do operacji wykonywanych za pomocą robota da Vinci, koszty są dużo niższe.

Prof. Krzysztof Kaliszewski przyznaje, że technika ta ma też pewne ograniczenia i nie można jej zastosowywać u znacznej grupy pacjentów. Wskazaniem do operacji jest wielkość guza nie przekraczająca 4 cm; istotną rolę odgrywają też warunki anatomiczne pacjenta. Jednak dla wybranej grupy chorych TOETVA to szansa na doskonały efekt kosmetyczny.

Jubileuszowa konferencja endokrynologiczna

Spóźniona o rok z powodu pandemii konferencja naukowa „Pół wieku ewolucji naukowej w endokrynologii”, zorganizowana w dniach 22-23 października br., poświęcona została pięćdziesięcioleciu działalności Kliniki Endokrynologii we Wrocławiu (obecnie Katedry i Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami). Konferencja miała charakter hybrydowy, a honorowy patronat nad wydarzeniem objął Rektor Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu prof. Piotr Ponikowski.

W stacjonarnych obradach brała udział ograniczona liczba uczestników, większość korzystała z transmisji on-line.

– Uczestnicy konferencji mieli możliwość wysłuchania osiemnastu wykładów nawiązujących do najważniejszych historycznych osiągnięć w endokrynologii, wkładu polskich i wrocławskich badaczy w rozwój endokrynologii, a także współczesnych możliwości diagnostyczno-terapeutycznych i perspektyw endokrynologii w erze rozwoju nauki, telemedycyny i przewidywanej sztucznej inteligencji – mówi prof. Marek Bolanowski, kierownik Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami. – Wykłady wygłaszali kierownicy klinik endokrynologicznych z całego kraju, konsultant krajowy w dziedzinie endokrynologii prof. dr hab. Andrzej Lewiński i prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego prof. dr hab. Beata Kos-Kudła. Pani profesor w wykładzie inauguracyjnym omówiła działalność Centrum Doskonałości Nowotworów Neuroendokrynnych w Katowicach, afiliowanego przez Europejskie Towarzystwo Guzów Neuroendokrynnych. Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem z racji aktualności tematyki oraz faktu, że ośrodek wrocławski, jako jeden z niewielu tradycyjnych ośrodków uniwersyteckich w kraju nie dysponuje możliwościami terapii wysokimi dawkami izotopów, co zmusza nas do kierowania pacjentów na leczenie radioizotopowe do innych miast.

Osiągnięcia wrocławskiej endokrynologii przedstawili były i obecny szef kliniki: prof. Andrzej Milewicz i prof. Marek Bolanowski. Mówili m.in. o badaniach wola endemicznego, hormonów steroidowych w tkankach nowotworowych, przełomowym zastosowaniu nowych leków w leczeniu hiperandrogenizmu, niepłodności i guzów przysadki.

Miłym akcentem uroczystości otwarcia konferencji było wręczenie medali im. Oskara Minkowskiego trojgu zasłużonym dla rozwoju diabetologii badaczom. Medale otrzymali: prof. dr hab. Renata Wąsik, emerytowana kierownik wrocławskiej Katedry i Kliniki Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego; prof. Maria Górska, emerytowana kierownik Katedry i Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych UM w Białymstoku oraz prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Kapitułę Medalu tworzą Rektor Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Prezes Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i kierownik wrocławskiej Katedry i Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami.

– Oskar Minkowski był niemieckim uczonym o polsko-żydowskich korzeniach, pracował we Wrocławiu, w obecnej siedzibie naszej kliniki przy Wybrzeżu Ludwika Pasteura 4 w latach 1909-1926 – przypomina prof. Bolanowski. – Największym jego osiągnięciem było wykazanie w 1889 r., że usunięcie trzustki wywołuje cukrzycę u psów. Konsekwencją tego było odkrycie insuliny w 1921 r. i zastosowanie jej w leczeniu chorych na cukrzycę. Innym wybitnym odkryciem Minkowskiego było powiązanie akromegalii z przerostem przysadki.

****

Historia

Wrocławska Klinika Endokrynologii powstała w 1970 r., po podziale II Kliniki Chorób Wewnętrznych, pierwszym kierownikiem był prof. dr hab. Antoni Falkiewicz, który już 13 grudnia1945 r. objął kierownictwo Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Prof. Falkiewicz kształcił się we Lwowie i Wiedniu, był doktorem honoris causa AM we Wrocławiu (1971), Dziekanem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu i Politechniki (1949-1950), Prorektorem ds. Nauki AM, a następnie Rektorem AM (1954-1957), przewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Internistów Polskich. W okresie powojennym zainteresowania naukowe kliniki koncentrowały się na wolu endemicznym na Dolnym Śląsku. W latach 1971-1989 Katedrą i Kliniką Endokrynologii kierował doc. dr hab. med. Stanisław Gruszka, znakomity diagnosta i internista, a ponadto pasjonat motyli, posiadacz największego zbioru w Polsce. W tym czasie zajmowano się enzymologią kliniczną i metabolizmem magnezu w endokrynopatiach.

W latach 1989-2013 kliniką kierował prof. dr hab. Andrzej Milewicz, który był także prorektorem ds. dydaktyki AM (1996-1999), prezesem Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego (2005-2016), członkiem Zarządu Głównego Europejskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, przewodniczącym komitetu organizacyjnego XVI Kongresu Europejskiego Towarzystwa Endokrynologicznego we Wrocławiu w 2014 r. W czasie kierowania kliniką prof. Milewicz, organizował kursy kształcenia podyplomowego Europejskiej Federacji Towarzystw Endokrynologicznych, Światowy Zjazd Endokrynologii Ginekologicznej, Konferencję Aging Couple in Europe czy Szczyt Unii Europejskiej nt. starzenia się z udziałem ministrów zdrowia z państw UE. W okresie prawie 25 lat kierowania kliniką przez prof. Milewicza wprowadzono nowoczesne metody diagnostyczne: oznaczenia hormonalne metodą RIA, densytometrię, powstała Pracownia Medycyny Nuklearnej. Oddział kliniczny rozwinął działalność diabetologiczną. Klinika kontynuowała współpracę międzynarodową, pracownicy odbywali pobyty naukowe w Holandii, Niemczech, Włoszech, USA, Szwecji, Wielkiej Brytanii, prowadzono liczne granty.

Teraźniejszość

Obecna nazwa jednostki to Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami. Kierowana jest przez prof. Marka Bolanowskiego, który był członkiem Zarządu Głównego Europejskiego Towarzystwa Neuroendokrynologii, wiceprzewodniczącym sekcji endokrynologii Europejskiej Unii Lekarzy Specjalistów, współprzewodniczącym komitetu organizacyjnego XVI Kongresu Europejskiego Towarzystwa Endokrynologicznego we Wrocławiu w 2014 r., przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego XVIII Kongresu Europejskiego Towarzystwa Neuroendokrynologicznego we Wrocławiu w 2018 r. Jest przewodniczącym Rady Naukowej dwumiesięcznika Endokrynologia Polska, członkiem redakcji wielu czasopism krajowych i zagranicznych. Klinika organizowała liczne konferencje międzynarodowe, kursy kształcenia podyplomowego pod auspicjami Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, uczestniczy w badaniach klinicznych nowych leków, współpracuje z wieloma jednostkami Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, a także spoza tego ośrodka.

Od 2018 r. klinika znajduje się w strukturach USK, posiada oddział 24-łóżkowy, Poradnię Endokrynologiczną, Poradnię Diabetologiczną, Pracownię Medycyny Nuklearnej. Odział kliniczny przeszedł w ubiegłym roku poważny remont (koszt 5 mln zł), obecnie remontowana i modernizowana jest Pracownia Medycyny Nuklearnej. W klinice prowadzone są specjalizacje w dziedzinach endokrynologii, diabetologii i chorób wewnętrznych. Pracownicy kliniki byli bądź są obecnie dolnośląskimi konsultantami wojewódzkimi w dziedzinie endokrynologii (prof. Andrzej Milewicz, prof. Marek Mędraś, prof. Marek Bolanowski), medycyny nuklearnej (dr hab. Diana Jędrzejuk, także dla woj. opolskiego) oraz w dziedzinie seksuologii – prof. Zygmunt Zdrojewicz. Klinika jest wiodącym krajowym ośrodkiem w diagnozowaniu i leczeniu chorych z guzami przysadki (akromegalia, choroba Cushinga), orbitopatią tarczycową, nowotworami neuroendokrynnymi, osteoporozą, otyłością, zaburzeniami metabolicznymi.

Pracownicy kliniki prowadzą dydaktykę na Wydziale Lekarskim i ED. Są to zajęcia z chorób wewnętrznych, endokrynologii i medycyny nuklearnej. Kształcą także studentów Wydziału Farmaceutycznego, oddziału Analityki Medycznej w przedmiocie diagnostyka izotopowa. W przeszłości odpowiedzialne funkcje organizacyjne na Wydziale Lekarskim Kształcenia Podyplomowego pełniły także prof. Grażyna Bednarek-Tupikowska (Dziekan) i prof. Bożena Bidzińska-Speichert (Prodziekan).

Klinika od dawna jest siedzibą Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, przez wiele kadencji członkami zarządu Głównego PTE byli prof. A. Milewicz (prezes), prof. M. Bolanowski (sekretarz)i dr hab. D. Jędrzejuk (skarbnik).

– Dzięki swoim osiągnięciom i aktywności, a także organizowaniu w krótkim odstępie czasu dwóch największych europejskich kongresów endokrynologicznych, wrocławska Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami jest jednym z najlepiej rozpoznawanych za granicą polskich ośrodków endokrynologicznych – podkreśla prof. Marek Bolanowski.